راهنمای جامع سود عملیاتی و غیر عملیاتی

سود عملیاتی چیست؟
سود عملیاتی یا Operating Profit به میزان سودی اطلاق میشود که یک شرکت از فعالیتهای اصلی خود، پس از کسر هزینههای عملیاتی و استهلاک در یک بازه زمانی مشخص، به دست میآورد. به عبارتی، این سود از تفاوت میان درآمدهای عملیاتی و هزینههای عملیاتی حاصل میشود و معیاری برای سنجش توانایی یک کسبوکار در ایجاد سود است. از آنجا که سود عملیاتی پیش از محاسبه بهره و مالیات در نظر گرفته میشود، برخی شرکتها بهویژه آنهایی که بدهی مالی و مالیاتی دارند، ممکن است به جای گزارش سود خالص (سودی که پس از پرداخت بهره و مالیات باقی میماند)، از این معیار در گزارشهای مالی خود استفاده کنند.
فرمول محاسبه سود عملیاتی
برای محاسبه سود عملیاتی از فرمول زیر استفاده میکنیم:
استهلاک - هزینه های عملیاتی - سود ناخالص = سود عملیاتی
سود عملیاتی شامل چه مواردی است؟
برای محاسبه سود عملیاتی، تمامی هزینههای مربوط به فعالیتهای یک واحد تجاری باید در نظر گرفته شود. این هزینهها عبارتاند از:
- بهای تمامشده کالا یا خدمات
- هزینههای عمومی و اداری (مانند اجاره، قبوض و سایر هزینههای جاری)
- هزینههای فروش و توزیع (مانند تبلیغات و حملونقل)
- هزینههای حقوق و دستمزد کارکنان
- هزینههای استهلاک تجهیزات و داراییها
- سایر هزینههای مرتبط با فعالیتهای تجاری
مواردی که در محاسبه سود عملیاتی لحاظ نمیشود
برخی هزینهها و درآمدها در محاسبه سود عملیاتی نادیده گرفته میشوند، از جمله:
- درآمد یا هزینه بهره (مربوط به بدهیها یا سرمایهگذاریهای مالی)
- مالیات بر درآمد شرکت
- درآمدهای حاصل از سرمایهگذاری در سایر شرکتها یا داراییها
- سود و زیان حاصل از واگذاری داراییها (مانند فروش املاک یا تجهیزات)
حاشیه سود عملیاتی چیست؟
حاشیه سود عملیاتی یکی از شاخصهای کلیدی برای ارزیابی میزان سودآوری یک کسبوکار از فعالیتهای اصلی خود است. این معیار نشان میدهد که شرکت تا چه اندازه در مدیریت هزینهها کارآمد بوده است.
اگر قصد مقایسه عملکرد دو شرکت را داشته باشید، باید توجه کنید که حاشیه سود عملیاتی تنها در مقایسه شرکتهای یک صنعت یا حوزه کاری یکسان معنا دارد، زیرا ساختار درآمد و هزینه در صنایع مختلف متفاوت است.
از آنجا که حاشیه سود عملیاتی تمام هزینههای عملیاتی و فروش را در بر میگیرد، معمولاً کمتر از حاشیه سود ناخالص است.
فرمول حاشیه سود عملیاتی
حاشیه سود عملیاتی از تقسیم سود عملیاتی بر فروش، قبل از کسر مالیات به دست می آید.
سود غیرعملیاتی چیست؟
سود غیرعملیاتی به سودهایی اطلاق میشود که از فعالیتهای غیرمستقیم و غیرمرتبط با عملیات اصلی شرکت حاصل میشوند. این سودها معمولاً ناشی از فعالیتهای اقتصادی نیستند که شرکت بهطور اصلی در آنها مشغول به کار است. به عنوان مثال، این نوع سود میتواند شامل موارد زیر باشد:
- سود حاصل از واگذاری یا اجاره املاک شرکت
- سود سهام
- بهرههای حاصل از سرمایهگذاریها
- سود سپردههای بانکی
سود غیرعملیاتی معمولاً به عنوان معیاری برای ارزیابی عملکرد کلی شرکت استفاده میشود. افزایش سود غیرعملیاتی ممکن است به معنای فروش داراییهای غیرضروری شرکت یا کسب سود از منابع غیرمرتبط با تجارت اصلی باشد. از طرفی، کاهش این سود میتواند به دلیل عدم سودآوری از منابع فرعی یا تغییرات در قوانین اقتصادی و مالی باشد.
فرمول محاسبه سود غیر عملیاتی
برای محاسبه سود غیر عملیاتی از فرمول زیر استفاده میکنیم.
درآمد حاصل از فروش - بهای تمام شده = سود غیر عملیاتی
محاسبه سود غیرعملیاتی عموما کار دشواری نیست. به عنوان مثال اگر شما یک واحد تجاری برای کسب و کار خود به مبلغ 5 میلیارد تومان خریده باشید و آن را 7 میلیارد تومان بفروشید، این 2 میلیارد تومان تفاوت، سود غیر عملیاتی شما است.
تفاوت سود عملیاتی و غیر عملیاتی چیست
در جدول زیر به طور کامل و خلاصه تفاوت سود عملیاتی و غیر عملیاتی را برای شما آماده کرده ایم
تفاوت سود عملیاتی و سود غیر عملیاتی | |
سود عملیاتی | سود غیر عملیاتی |
نشان دهنده درآمدهای حاصل از فعالیت های اصلی | نشان دهنده درآمدهای حاصل از فعالیت های فرعی |
نشان دهنده وضعیت بهره وری شرکت در طول دوره های بلند مدت | نشان دهنده افزایش سود یا بهره وری شرکت در یک دوره کوتاه مدت یا بازه زمانی مشخص (مثلا به دلیل فروش یک دارایی ثابت یا دریافت سود سهام) |
قابل اطمینان به عنوان یک شاخص برای بررسی روند سودآوری شرکت در آینده | غیر قابل اطمینان برای بررسی روند سودآوری در آینده (زیرا تحت تاثیر عوامل موقت و ناپایدار است) |